Ik wil me abonneren
december 2017
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
Directe orale anticoagulantia (DOAC’s): let op met de dosering bij patiënten met nierinsufficiëntie
Nogal wat patiënten behandeld met directe orale anticoagulantia (DOAC’s), nemen deze middelen in een niet-adequate dosering, bv. omdat onvoldoende wordt rekening gehouden met de nierfunctie. In de praktijk is het, zeker bij ouderen, niet gemakkelijk om de nierfunctie op elk ogenblik correct in te schatten, en het is onmogelijk om het anticoagulerend en dus beschermend effect van DOAC’s te monitoren.  Dit maakt dat het voorschrijven van DOAC’s niet zo simpel is als het lijkt.
Het gebruik van lachgas voor lichte sedatie in de tandartspraktijk
In dit artikel wordt aandacht besteed aan het gebruik van lachgas-zuurstofmengsels met maximaal 50% lachgas voor lichte sedatie in de tandartspraktijk, vooral op basis van een advies van de Hoge Gezondheidsraad (2016). Aandacht gaat naar de patiëntengroepen die in aanmerking kunnen komen voor lichte sedatie met lachgas, en naar de elementen die noodzakelijk zijn om een goed gebruik ervan te waarborgen (selectie en opvolging van de patiënten, contra-indicaties en risico’s voor de patiënt en de zorgverstrekker).
Dankwoord aan de experten
Recente informatie: november 2017
 Nieuwigheden in de specialistische geneeskunde
baricitinib
 Nieuwigheden in de oncologie
venetoclax
Geneesmiddelenbewaking
Baclofen in de terugvalpreventie bij patiënten met alcoholafhankelijkheid: ongunstige risico-batenverhouding
Recente gegevens versterken de conclusie van de Folia van april 2016 dat baclofen geen plaats heeft in de terugvalpreventie bij patiënten met alcoholafhankelijkheid, een toepassing die trouwens niet als indicatie vermeld wordt in België in de SKP’s van de specialiteiten op basis van baclofen.
november 2017
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
Geen argumenten voor behandeling van subklinische hypothyreoïdie bij ouderen
Een grootschalige gerandomiseerde studie bij personen ≥ 65 jaar met subklinische hypothyreoïdie toont geen voordeel van levothyroxine ten opzichte van placebo op de primaire eindpunten (symptomen, moeheid) of de secundaire eindpunten (o.a. levenskwaliteit, cardiovasculaire events).
Lactatiebevordering door geneesmiddelen: domperidon alleen bij moeders van premature kinderen; metoclopramide steeds af te raden
In dit artikel wordt de plaats besproken van domperidon en metoclopramide ter bevordering van lactatie, voor beide geneesmiddelen een off-label-gebruik. Enkel bij moeders van premature kinderen kan domperidon in bepaalde gevallen een optie zijn, maar er blijven vele onzekerheden en men dient bedacht te zijn op het risico van QT-verlenging door domperidon.
Goed om te weten
De direct werkende antivirale middelen bij chronische hepatitis C: recente controverse over hun klinische waarde
Er zijn voor deze middelen te weinig klinische gegevens van goede kwaliteit uit gerandomiseerd onderzoek om effecten op harde eindpunten (mortaliteit en morbiditeit) op lange termijn te kunnen beoordelen, en hun kosten-batenverhouding te kunnen inschatten. Hun gunstig effect op de sustained virological response op korte termijn volstaat niet om de effecten op harde eindpunten te voorspellen. Meer onderzoek is nodig.
Het Instituut voor Tropische Geneeskunde is sinds juli 2017 het expertisecentrum rabiës in België
Het RIZIV wenst door twee recente maatregelen lokale MFO-projecten aan te moedigen
Door een vereenvoudigde aanvraagprocedure en aangepaste financiering worden MFO-projecten aangemoedigd door het RIZIV.
Recente informatie: oktober 2017
 Nieuwigheden in de specialistische geneeskunde
tofacitinib
 Nieuwigheden in de oncologie
ixazomib
 Schrappingen
melkzuur
prednison
Andere wijzigingen
haloperidol
Geneesmiddelenbewaking
Vergissingen in de dosering van methotrexaat: dagelijkse inname in plaats van wekelijkse
oktober 2017
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
Rationeel gebruik van antibiotica bij acute luchtweginfecties in de eerste lijn
Een rationeler gebruik van antibiotica bij luchtweginfecties is één van de pijlers van de aanpak van de resistentieproblematiek. Vandaar onze jaarlijkse aandacht voor dit onderwerp. Dit jaar is er in het bijzonder aandacht voor het juryrapport van de consensusvergadering “Het rationeel gebruik van antibiotica bij het kind in de ambulante zorg” (RIZIV, 2016), voor de plaats van antibiotica bij kinderen met otitis media met effusie, voor de plaats van antibiotica bij acute bronchitis en voor de recente discussie over de duur van antibioticumkuren.
Vaccinatie tegen kinkhoest tijdens de zwangerschap: een update
De aanbeveling om aan zwangere vrouwen een herhalingsinenting tegen kinkhoest toe te dienen (tussen de 24ste en 32ste zwangerschapsweek, en dit bij elke zwangerschap), wordt versterkt door de resultaten van recent gepubliceerde observationele studies. Deze studies tonen bij de jonge zuigeling een daling van de incidentie van kinkhoest en een gunstige impact op de morbiditeit en mortaliteit door kinkhoest, indien de moeder werd gevaccineerd tijdens de zwangerschap.
Commentaar: is glycerol een werkzaam hoestmiddel bij kinderen?
Commentaar: controverse over de uitbreiding van de indicaties van empagliflozine
NPS Medicinewise (een Australische organisatie van onafhankelijke informatie gelijkaardig aan het BCFI) vestigt de aandacht op een aantal bijkomende beperkingen bij de analyse van de EMPA-REG-studie met empagliflozine.
Recente informatie: september 2017
 Nieuwigheden in de oncologie
elotuzumab
 Nieuwigheden in de specialistische geneeskunde
lonoctocog alfa
 Schrappingen
urofollitropine alfa
doxepine
Geneesmiddelenbewaking
Vaccinatie tegen rotavirus en risico van intestinale invaginatie: een update
september 2017
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
Aanpak van otitis externa: goed gebruik van oordruppels
Discussie over de onderbouwing van de werkzaamheid van oordruppels bij otitis externa enover hun plaats daarbij, en over de keuze van oordruppels op basis van de aanwezigheid van een intact dan wel een geperforeerd trommelvlies.
Bevestiging van het langetermijnvoordeel van trastuzumab bij vrouwen met HER-2-positief niet-gemetastaseerd borstcarcinoom
Hypoglykemiërende sulfamiden: geen argumenten voor een verhoogd risico van cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit
Recente informatie: augustus 2017
 Nieuwigheden in de oncologie
dinutuximab bèta
 Schrappingen
pentazocine
strontiumranelaat
chlooramfenicol oogdruppels
Andere wijzigingen
molsidomine terugbetaling
Geneesmiddelenbewaking
Geneesmiddelen met gelijkende namen: een belangrijke oorzaak van medicatiefouten
In dit artikel wordt een lijst gegeven van geneesmiddelen met gelijkende namen, een belangrijke oorzaak van medicatiefouten. Dergelijke lijsten, wanneer aangepast aan de eigen omgeving (bv. officina- of ziekenhuisapotheek) kunnen een hulpmiddel zijn om de geneesmiddelen met risico van dit type fouten te identificeren en preventieve maatregelen te nemen.
augustus 2017
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
Influenza 2017 - 2018
Voor het seizoen 2017 – 2018 geldt, zoals vorig seizoen, dat er enkel voor jonge kinderen klinisch relevante argumenten zijn om een tetravalent influenzavaccin te verkiezen boven een trivalent influenzavaccin. Er zijn geen betrouwbare studiegegevens om de impact van vaccinatie van personen werkzaam in de gezondheidssector correct te kunnen evalueren. Studiegegevens uit Nederland helpen om de doeltreffendheid van het influenzavaccin beter in te schatten.
Goed om te weten
Canagliflozine bij type 2- diabetes: gunstig effect op bepaalde cardiovasculaire eindpunten maar verhoogd risico van amputatie t.h.v. de onderste ledematen
Recente informatie: juli 2017
 Nieuwigheden in de oncologie
alectinib
ramucirumab
 Schrappingen
aliskiren
zafirlukast
retigabine
promethazine
difterie-tetanusvaccin
Geneesmiddelenbewaking
Canagliflozine (en de andere gliflozinen) en risico van amputatie van de onderste ledematen
juli 2017
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
Leeftijdsgebonden hypogonadisme: welke zijn de effecten van een behandeling met testosteron?
Recent gepubliceerde studies bieden geen argumenten om testosteronsupplementen aan te bevelen bij mannen ouder dan 65 jaar met een laag testosterongehalte.
Goed om te weten
De FOURIER-studie toont dat evolocumab (Repatha®), een PCSK9-inhibitor, een gunstig effect heeft op de cardiovasculaire morbiditeit, maar een kritische analyse is belangrijk
De Hoge Gezondheidsraad heeft een advies inzake vaccinatie tegen meningokokken van serogroep B gepubliceerd
Methylfenidaat bij ADHD en groeiachterstand
Nieuwe website van de diergeneeskundige afdeling van het BCFI over geneesmiddelen voor diergeneeskundig gebruik
Wijzigingen in terugbetaling van orale PPI’s en nasale corticosteroïden sinds 1 april 2017
Recente informatie: juni 2017
 Nieuwigheden in de specialistische geneeskunde
eftrenonacog alfa
hydroxycarbamide
thiotepa
 Nieuwigheden in de oncologie
trifluridine + tipiracil
 Schrappingen
merbromine voor cutaan gebruik
Andere wijzigingen
terugbetaling clopidogrel
Truvada voor pre-exposure profylaxis
Geneesmiddelenbewaking
5-Alfa-reductase-inhibitoren (finasteride en dutasteride) en risico van depressie
juni 2017
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
De Transparantiefiches: een update
• Rookstop
• Migraine
• Osteoporose
• CVA: secundaire preventie
• Zona en neuropathie
• Jicht
• Maagklachten
• Obesitas
Recente informatie: mei 2017
 Nieuwigheden in de eerste lijn
naloxegol
niet-geconjugeerd polysacharidevaccin tegen meningokokken serogroepen A,C,W en Y
 Nieuwigheden in de specialistische geneeskunde
follitropine delta
fampridine
 Schrappingen
nifurtoïnol
Andere wijzigingen
Geneesmiddelenbewaking
Zeldzame maar ernstige allergische reacties met chloorhexidine voor lokaal gebruik
mei 2017
Intro: Deze maand in de Folia
Reizen en geneesmiddelen
Zelfbehandeling van reizigersdiarree: goed gebruik van antibiotica
Een restrictiever antibioticumgebruik bij zelfbehandeling van reizigersdiarree wordt aanbevolen. In de situaties waar een antibioticum noodzakelijk is, is azithromycine steeds het eerstekeuzeantibioticum; chinolonen worden in deze context verlaten.
Medicamenteuze profylaxe van malaria
De beslissing om medicamenteuze malariaprofylaxe te starten, alsook de keuze van het geneesmiddel moeten steeds gebeuren op maat van de individuele reiziger.
Certificaat van vaccinatie tegen gele koorts levenslang geldig
Het certificaat van vaccinatie tegen gele koorts is bij de meeste personen levenslang geldig.
Vaccinatie tegen polio
Bij reizen naar gebieden waar er nog risico van polio bestaat, is het van belang om de meest recente richtlijnen inzake de nood aan een herhalingsinenting tegen polio op te volgen.
Flash
Aripiprazol en compulsief gedrag
Goed om te weten
Verhogen hormonale anticonceptiva het risico van depressie?
Recente gegevens versterken het vermoeden dat hormonale anticonceptiva het risico van depressie kunnen verhogen, en vooral bij adolescenten met risico van depressie is voorzichtigheid geboden.
Epilepsie en geneesmiddelengebruik
Recente Belgische gegevens tonen dat valproïnezuur het meest gebruikte anti-epilepticum is. Omwille van het belangrijke teratogene risico moet valproïnezuur bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd vermeden worden.
Recente informatie: april 2017
 Nieuwe specialiteiten
selexipag
ixekizumab
daclizumab
migalastat
Geneesmiddelenbewaking
Diarree van medicamenteuze oorsprong
Bij optreden van diarree moet, naast aan talrijke andere mogelijke oorzaken, ook gedacht worden aan een medicamenteuze oorzaak. Hier worden enkele geneesmiddelen die diarree kunnen veroorzaken, belicht.
april 2017
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
Zwangerschap en borstvoeding: medicamenteuze behandeling van gastro-oesofageale reflux
Tijdens de zwangerschap en tijdens de periode van borstvoeding kan de vrouw met symptomen door gastro-oesofageale reflux, indien niet medicamenteuze maatregelen niet volstaan, als eerste keuze antacida gebruiken. Indien deze onvoldoende werkzaam zijn, kan ranitidine of een PPI gebruikt worden. Gastroprokinetica hebben er geen plaats.
De suggestie van een negatieve invloed van paracetamol op wheezing of astma bij jonge kinderen, wordt verder verzwakt
TOP 25 van de RIZIV-uitgaven voor geneesmiddelen in de ambulante zorg voor 2015
Controverse over de uitbreiding van de indicaties van empagliflozine
Recente informatie: maart 2017
 Nieuwe specialiteiten in de ambulante zorg
oraal osmotisch laxativum op basis van natrium-, magnesium- en kaliumsulfaten
vaccin tegen meningokokken van serogroep B
 Nieuwe specialiteiten in de oncologie
daratumumab
cobimetinib
 Geschrapte specialiteiten
anticonceptivum op basis van ethinylestradiol en norethisteron
Geneesmiddelenbewaking
Medicatiefouten met tramadol in druppels voor oraal gebruik: aandacht voor de correcte dosis!
maart 2017
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
Interacties tussen geneesmiddelen en alcohol
Interacties tussen geneesmiddelen en alcohol met potentieel ernstige gevolgen worden besproken. Sommige interacties kunnen belangrijk zijn bij elke inname van alcohol (bv. interferentie met de centrale effecten), andere zijn vooral belangrijk bij chronisch alcoholisme of excessief alcoholgebruik (bv. levertoxiciteit).
Het Gecommentarieerd Geneesmiddelenrepertorium editie 2017
Lijst van tijdelijk onbeschikbare geneesmiddelen online beschikbaar bij het FAGG
Recente informatie: februari 2017
 Nieuwe specialiteiten
trametinib
 Geschrapte specialiteiten
cimetidine
chlooramfenicol
Geneesmiddelenbewaking
Direct werkende antivirale middelen tegen hepatitis C: advies van het EMA over recente signalen van ongewenste effecten
februari 2017
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
Plaats van inhalatietherapie bij jonge kinderen in de ambulante praktijk. Deel 2: wheezing
Wheezing is frequent bij jonge kinderen en bij een acute episode is een kortwerkend β₂-mimeticum de eerste keuze. Een inhalatiecorticosteroïd is de eerste keuze voor een onderhoudsbehandeling.
Type 2-diabetes: daling van de cardiovasculaire mortaliteit en van diabetische nefropathie met empagliflozine en liraglutide?
Het effect van de recente antidiabetica op de vasculaire langetermijncomplicaties van diabetes is niet duidelijk aangetoond, en metformine blijft de eerste keuze bij de aanpak van type 2-diabetes.
Hoe duur mogen geneesmiddelen zijn? Het voorbeeld van hepatitis C-middelen
Enkele reflecties rond de problematiek van de hoge prijs van sommige, vooral nieuwe geneesmiddelen.
Recente informatie: januari 2017
 Nieuwe specialiteiten
guanfacine
elbasvir + grazoprevir en sofosbuvir + velpatasvir
atorvastatine + perindopril + amlodipine
 Geschrapte specialiteiten
indinavir
autologe kraakbeencellen
Geneesmiddelenbewaking
Ongewenste effecten op lange termijn na behandeling met chemotherapie als kind of adolescent
januari 2017
Intro: Deze maand in de Folia
Artikels
Nieuwigheden 2011: stand van zaken 5 jaar later
Ook dit jaar moeten we besluiten dat geen van de geneesmiddelen waarvan sprake een echte meerwaarde toonde ten opzichte van de andere reeds bestaande therapeutische opties.
Vitamine K-antagonisten of directe orale anticoagulantia bij voorkamerfibrillatie en diepe veneuze trombose? De adviezen lopen uiteen
Standpunt BCFI: De VKA’s blijven in de meerderheid van de gevallen de eerste keuze, zeker bij langdurige behandeling bij oudere patiënten. Bij kortdurende behandeling, bv. in het kader van diepe veneuze trombose, kunnen praktische overwegingen spelen om eerder te kiezen voor een DOAC.
Commentaar: liraglutide bij de behandeling van obesitas
Recente informatie: december 2016
 Nieuwe specialiteiten
bisoprolol + perindopril
albutrepenonacog alfa
linaclotide
dapagliflozine + metformine
paliperidon
emtricitabine + tenofovir
osimertinib
ceritinib
panobinostat
natriumfenylbutyraat
 Geschrapte specialiteiten
lacidipine
Geneesmiddelenbewaking
Vermindering van de doeltreffendheid van hormonale urgentie-anticonceptie door enzyminductoren